Page 8 - Özer Vida Teknik Katalog
P. 8
TECHN‹CAL ‹NFORMAT‹ONS - TEKN‹K B‹LG‹LER
6. Emniyet unsuru veya titreflim ön plana ç›k›yorsa, mümkünse ince difl tercih edilmelidir,
(örnek olarak: M12x1,75 yerine M12x1,25 tercih edilmelidir).
7. Titreflimli ortamlarda somun olarak fiberli veya s›kmal› somun, c›vata olarak da 3M veya
Precote, Lock- Tite’li ürünler (kilit boyal›) tercih edilmelidir.
8. Korozyona karfl› dayan›m istenen yerlerde çinko kaplama yerine dakromat, deltatone veya
HDG tercih edilmelidir.
So¤uk Dövme: Civata ve somunlar 3, 4 ve 5 istasyonlu so¤uk flekillendirme makinalar›nda,
so¤uk dövme prensibiyle üretilir. Deformasyon ifllemlerinde malzeme hareketli bir pançla
ak›t›l›r. Kal›p ise malzemenin ak›fl› k›s›tlayarak, malzemeye flekil veren kapt›r. Malzemenin
ak›fl›, panç›n hareket yönünde olabilece¤i gibi (Ekstrüzyon), aksi yönde (geri ekstüzisyon
backward extrusion) veya çeflitli aç›larda olabilir (kafa fliflirme, hidroform). Kal›b›n
geometrisine ve malzemeye göre aç›s›na göre, silindir olarak kal›ba gelen ham malzeme
ekseni do¤rultusunda kuvvet uygulanarak radyal yönde ak›t›l›r. Bu yöntem genellikle fliflirme
veya kafa fliflirme ad›yla an›l›r.
So¤uk dövme iflleminde birçok malzeme kullan›labilir. Malzeme kullan›m›m k›s›tlayan faktörler;
malzemenin flekillendirilebilirli¤i, akma gerilmesi ve gerekse genleme miktarlar›d›r.
Planlama taraf›ndan lot numaras› ile birlikte ifl emri ve teknik resim’inin makinaya verilmesiyle,
haz›rl›k ve ilk ayar ifllemleri operatör taraf›ndan yap›l›r. ‹lk ayar sonras›, ilk numune onay formu
doldurulur ve onaylan›r. Onay al›nd›ktan sonra, seri üretime geçilerek, üretim esnas›nda her
15 dk’da bir ilk düflen ve son düflen mamul operatör taraf›ndan kontrol edilerek varile boflalt›l›r.
Ayr›ca her saat bafl› numune kontrolü yap›larak, ölçüm sonuçlar› operatör taraf›ndan SPC
Formlar›na ifllenir. Ölçülen parçalar›n ikinci kontrolleri, prekontrol kontrolörünce yap›l›r.
SO⁄UK DÖVMEN‹N AVANTAJLARI
– Malzemeyi proses öncesi ›s›tmak için enerji gerekmez.
– Dövme sonucunda mükemmel yüzey kalitesi elde edilebilir.
– Dövme ifllemi sonucunda meydana gelen ürünlerin ölçüleri istenilen toleranslar
dahilindedir.
– S›cak dövmede görülen yüzey oksitlenmesi so¤uk dövmede görülmez.
– Malzemenin sertli¤i ve dayan›m› deformasyon s›ras›nda önemli miktarlarda artar.
– Kal›plar›n ve panolar›n h›zl› de¤ifltirilebilmesi sayesinde az say›daki ürünler de ekonomik
olarak üretilebilir, makinalarda dövülen ürünün de¤ifltirilmesi uzun zaman almaz.
– S›cak dövmede oluflan karbon yanmas› olmaz.
– SPC (Statistical Process Control) kontrolleri makinalarda otomatik olarak yap›labilir.
BA⁄LANTI SERBESTL‹KLER‹N‹N ÖNLENMES‹
– Ba¤lant› elemanlar›n›n arayüzeyleri düzgün ve temiz olmal›d›r. Kaplamal› ya da boyal›
tafl›ma alan›ndan kaç›n›lmal›d›r.
– Arayüzeylerin say›fl› (ay›rma düzlemleri) s›n›rl› olmal›d›r.
– Alt›köfle flanfll› ya da flanfll› imbus civatalar ve alt›köfle flanfll› somunlar kullan›larak yük
tafl›ma alanlar› büyütülmelidir. - S›k›flt›rma torklar› kontrol edilerek önyük hesaplamalar›
yap›lmal›d›r.
– Ba¤lant› elemanlar›n›n izin verilen yüzey bas›nç limitleri dikkate al›narak yüksekdayan›ml›
ba¤lama elemanlar› kullan›lmal›d›r.
– Uzun vidalarla çal›fl›lmas› s›k›flt›rma alan› oran› l /d ‘yi iyilefltirece¤inden, s›kma kovan› (ara
halkas›) kullan›l›r.
– Bafls›z bulon ya da saplama kullan›lmal›d›r (DIN 2510 L’yi referans alabilirsiniz).
– ‹ncedifllertercihedilmelidJr; [d/P=max. 10 (yaklafl›k olarak)]
- toplam temas alan› büyüdü¤ünde, vida ve somun diflleri aras›ndaki gevfleme riski
azal›r.
6
6. Emniyet unsuru veya titreflim ön plana ç›k›yorsa, mümkünse ince difl tercih edilmelidir,
(örnek olarak: M12x1,75 yerine M12x1,25 tercih edilmelidir).
7. Titreflimli ortamlarda somun olarak fiberli veya s›kmal› somun, c›vata olarak da 3M veya
Precote, Lock- Tite’li ürünler (kilit boyal›) tercih edilmelidir.
8. Korozyona karfl› dayan›m istenen yerlerde çinko kaplama yerine dakromat, deltatone veya
HDG tercih edilmelidir.
So¤uk Dövme: Civata ve somunlar 3, 4 ve 5 istasyonlu so¤uk flekillendirme makinalar›nda,
so¤uk dövme prensibiyle üretilir. Deformasyon ifllemlerinde malzeme hareketli bir pançla
ak›t›l›r. Kal›p ise malzemenin ak›fl› k›s›tlayarak, malzemeye flekil veren kapt›r. Malzemenin
ak›fl›, panç›n hareket yönünde olabilece¤i gibi (Ekstrüzyon), aksi yönde (geri ekstüzisyon
backward extrusion) veya çeflitli aç›larda olabilir (kafa fliflirme, hidroform). Kal›b›n
geometrisine ve malzemeye göre aç›s›na göre, silindir olarak kal›ba gelen ham malzeme
ekseni do¤rultusunda kuvvet uygulanarak radyal yönde ak›t›l›r. Bu yöntem genellikle fliflirme
veya kafa fliflirme ad›yla an›l›r.
So¤uk dövme iflleminde birçok malzeme kullan›labilir. Malzeme kullan›m›m k›s›tlayan faktörler;
malzemenin flekillendirilebilirli¤i, akma gerilmesi ve gerekse genleme miktarlar›d›r.
Planlama taraf›ndan lot numaras› ile birlikte ifl emri ve teknik resim’inin makinaya verilmesiyle,
haz›rl›k ve ilk ayar ifllemleri operatör taraf›ndan yap›l›r. ‹lk ayar sonras›, ilk numune onay formu
doldurulur ve onaylan›r. Onay al›nd›ktan sonra, seri üretime geçilerek, üretim esnas›nda her
15 dk’da bir ilk düflen ve son düflen mamul operatör taraf›ndan kontrol edilerek varile boflalt›l›r.
Ayr›ca her saat bafl› numune kontrolü yap›larak, ölçüm sonuçlar› operatör taraf›ndan SPC
Formlar›na ifllenir. Ölçülen parçalar›n ikinci kontrolleri, prekontrol kontrolörünce yap›l›r.
SO⁄UK DÖVMEN‹N AVANTAJLARI
– Malzemeyi proses öncesi ›s›tmak için enerji gerekmez.
– Dövme sonucunda mükemmel yüzey kalitesi elde edilebilir.
– Dövme ifllemi sonucunda meydana gelen ürünlerin ölçüleri istenilen toleranslar
dahilindedir.
– S›cak dövmede görülen yüzey oksitlenmesi so¤uk dövmede görülmez.
– Malzemenin sertli¤i ve dayan›m› deformasyon s›ras›nda önemli miktarlarda artar.
– Kal›plar›n ve panolar›n h›zl› de¤ifltirilebilmesi sayesinde az say›daki ürünler de ekonomik
olarak üretilebilir, makinalarda dövülen ürünün de¤ifltirilmesi uzun zaman almaz.
– S›cak dövmede oluflan karbon yanmas› olmaz.
– SPC (Statistical Process Control) kontrolleri makinalarda otomatik olarak yap›labilir.
BA⁄LANTI SERBESTL‹KLER‹N‹N ÖNLENMES‹
– Ba¤lant› elemanlar›n›n arayüzeyleri düzgün ve temiz olmal›d›r. Kaplamal› ya da boyal›
tafl›ma alan›ndan kaç›n›lmal›d›r.
– Arayüzeylerin say›fl› (ay›rma düzlemleri) s›n›rl› olmal›d›r.
– Alt›köfle flanfll› ya da flanfll› imbus civatalar ve alt›köfle flanfll› somunlar kullan›larak yük
tafl›ma alanlar› büyütülmelidir. - S›k›flt›rma torklar› kontrol edilerek önyük hesaplamalar›
yap›lmal›d›r.
– Ba¤lant› elemanlar›n›n izin verilen yüzey bas›nç limitleri dikkate al›narak yüksekdayan›ml›
ba¤lama elemanlar› kullan›lmal›d›r.
– Uzun vidalarla çal›fl›lmas› s›k›flt›rma alan› oran› l /d ‘yi iyilefltirece¤inden, s›kma kovan› (ara
halkas›) kullan›l›r.
– Bafls›z bulon ya da saplama kullan›lmal›d›r (DIN 2510 L’yi referans alabilirsiniz).
– ‹ncedifllertercihedilmelidJr; [d/P=max. 10 (yaklafl›k olarak)]
- toplam temas alan› büyüdü¤ünde, vida ve somun diflleri aras›ndaki gevfleme riski
azal›r.
6
